Maandag gaf demissionair premier Mark Rutte een toespraak tijdens de Klimaatconferentie in Glasgow, Schotland. Tijdens deze door de Verenigde Naties georganiseerde klimaattop overleggen wereldleiders over te nemen maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Rutte riep in zijn speech op tot actie. Daarnaast gaf hij aan dat doelen wat hem betreft vooral collectief moeten worden gesteld, om te voorkomen dat problemen zich verplaatsen. Ook gaf hij toe dat Nederland een achterstand heeft opgebouwd, maar voegde daaraan toe dat de gaten kleiner worden. Tot slot benadrukte hij het belang van klimaatadaptatie, waarbij men niet alleen inzet op het beperken van de opwarming, maar ook op het beperken van de schadelijke gevolgen ervan.
De oproep tot actie van Rutte komt op een moment dat er juist nog veel onduidelijkheid bestaat over mogelijke aanscherping van de Nederlandse klimaatdoelen. Volgens Rutte vormt dat een onderdeel van de onderhandelingen tijdens de formatie, maar wat er concreet op tafel ligt werd niet prijsgegeven. Tijdens de vorige klimaattop in Parijs in 2015 werd afgesproken dat men voor de volgende top strengere doelen richting 2030 geformuleerd zou hebben.
Collectieve klimaatdoelstellingen
Rutte geeft aan dat hij niet gelooft in het individueel stellen van hele ambitieuze klimaatdoelen. Hij vreest dat dit leidt tot het verplaatsen van bedrijven naar andere landen, zodat de vervuiling blijft maar de banen uit Nederland verdwijnen. Hij zet liever in op gedeelde doelen binnen bijvoorbeeld de gehele EU.
Binnen de EU is afgesproken dat de klimaatdoelen van de lidstaten richting 2030 worden aangescherpt. Daarbij is de minimale verdeelsleutel voor Nederland een uitstootreductie van 52% in 2030 t.o.v. 1990. Nu geldt binnen Nederland nog het doel van 49% reductie. Vorig jaar kwam Nederland in de praktijk uit op ca. 25% reductie.
In het komende regeerakkoord wordt naar verwachting het huidige Nederlandse doel verder opgeschroefd om aan de EU-verplichtingen te voldoen. Daarbij is het gemiddelde EU-doel van 55% reductie het meest genoemde percentage. Concreet kon er nu echter nog niets worden meegenomen naar de klimaattop.
Ook de meeste andere landen hebben nog geen concrete toezeggingen gedaan wat betreft het aanscherpen van de uitstoot-reductiedoelen. Er werd met name gehoopt China, maar dat land herhaalde slechts het eerder vastgestelde doel van klimaatneutraliteit in 2060. Volgens het PBL zouden de huidige ingediende klimaatplannen wereldwijd 8 keer strenger moeten zijn om de opwarming van de aarde nu nog te beperken tot 1,5 graad, het streefdoel dat in 2015 werd vastgesteld.
Klimaatadaptatie
In zijn toespraak besteedde Rutte in het bijzonder aandacht aan klimaatadaptatie. Volgens de premier zijn de gevolgen van klimaatverandering al de dagelijkse realiteit, met de overstromingen eerder dit jaar in Limburg en delen van België en Duitsland als voorbeeld. Landen moeten zich hier op aanpassen om ons levensonderhoud en de economische continuïteit veilig te stellen.
Ook wees hij de aanwezigen erop dat het grootste deel van de Nederlandse bijdrage aan klimaatfinanciering voor armere landen naar klimaatadaptatie gaat, omdat hierin de meest acute problemen liggen besloten voor die landen.
Einde aan ontbossing in 2030
De meeste aanwezige wereldleiders riepen net als Rutte op tot meer actie en concrete stappen. De komende twee weken moet blijken of die er daadwerkelijk gaan komen.
Wel werd maandagavond een eerste grote deal bekend gemaakt: honderd landen, waaronder Nederland, spraken af dat er vanaf 2030 geen sprake meer is van ontbossing binnen de eigen landgrenzen. Om dit te bereiken wordt bij elkaar zo’n 16,4 miljard euro vrijgemaakt. Eerder in 2014 werd ook al afgesproken om de ontbossing in 2030 een halt toe te roepen, hoewel de invulling van dat akkoord nog minder concreet was dan deze deal.
Goed nieuws is dat ook de belangrijkste landen op dit gebied, met bij elkaar ca. 85% van de bossen op aarde, de deal ondertekend hebben. Daarbij zit ook Brazilië, dat de afgelopen jaren veelvuldig negatief in het nieuws is gekomen wegens grootschalige kap van het Amazone-regenwoud.
Milieu-organisaties zijn echter kritisch, zij wijzen erop dat deze deal geen bindende afspraken bevat. Er zitten geen grote consequenties aan het niet nakomen ervan. Ook wijzen critici erop dat deze deal ook betekent dat de houtkap en ontbossing nog 8 jaar door kan gaan. Volgens Global Forest Watch verdwenen er vorig jaar bossen met bij elkaar een oppervlakte ter grootte van het Verenigd Koninkrijk. Momenteel is er sprake van ontbossing van 27 voetbalvelden per minuut.
De United Nations Conference on Climate Change duurt nog tot en met vrijdag 12 november 2021.